Βασιλική Στρακαντούνα και Γιάννης Κικκής

[Πρώτη online δημοσίευση στη ΛΗΚΥΘΟ, πρώτη δημοσίευση στα Πρακτικά του 19ου Συνεδρίου Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, 2010]

Ως δημόσιος δανεισμός μπορεί να οριστεί η πράξη «διάθεσης προς χρήση για περιορισμένο χρονικό διάστημα και όχι για άμεσο ή έμμεσο οικονομικό ή εμπορικό όφελος, όταν γίνεται από ιδρύματα προσβάσιμα στο κοινό». Αυτός είναι ο ορισμός του άρθρου 2 παρ.1 στοιχείο β της Οδηγίας 2006/115. Το δικαίωμα δημόσιου δανεισμού είναι συνεπώς το αποκλειστικό δικαίωμα του δημιουργού να επιτρέπει ή να απαγορεύει το δανεισμό του πρωτοτύπου και των αντιγράφων του έργου ή κατά παρέκκλιση που επιτρέπει το άρθρο 5 παρ. 1 της Οδηγίας 2006/115 η απαίτηση αμοιβής για το δημόσιο δανεισμό. Ο έλληνας νομοθέτης δε θεώρησε σκόπιμο να κάνει χρήση της δυνατότητας παρέκκλισης από το αποκλειστικό δικαίωμα. Η εφαρμογή ενός δικαιώματος δημόσιου δανεισμού ασφαλώς και είναι πολύπλοκη υπόθεση. Έγινε εφικτή στη βάση των πραγματικών δανείων από τις βιβλιοθήκες μόνο μετά την εφεύρεση της σύγχρονης δειγματοληψίας και της επεξεργασίας δεδομένων από υπολογιστή. Σήμερα που εφαρμόζεται αποτελεσματικά σε ένα σημαντικό αριθμό κρατών αποδείχτηκε ότι η αρχική ανησυχία ότι θα απειλούσε την παροχή υπηρεσίας δημόσιου δανεισμού δωρεάν ήταν αβάσιμη. Νέοι τρόποι χρηματοδότησης προτάθηκαν από το νομοθέτη για το σκοπό αυτό και όλα τα συστήματα δημόσιου δανεισμού που αντιμετώπισαν αυτό το πρόβλημα πρότειναν τελικά και λύση. Άλλωστε οι δημιουργοί κατανόησαν από την αρχή το θετικό αντίκτυπο και για τα δικά τους συμφέροντα να διατηρηθεί ο δωρεάν χαρακτήρας του δημόσιου δανεισμού. Στο πλαίσιο της παρούσας εισήγησης διερευνάται η φύση και η προέλευση του δικαιώματος δημόσιου δανεισμού, οι διαφορετικές προσεγγίσεις και πώς αυτές υλοποιούνται σε ευρωπαϊκό κυρίως επίπεδο, Παρουσιάζονται οι απόψεις τόσο των βιβλιοθηκονομιών ενώσεων όσο των δημιουργών ή των εκπροσώπων τους. Τέλος προτείνονται τρόποι στάθμισης των αντικρουόμενων συμφερόντων που προκύπτουν από την εφαρμογή του δημόσιου δανεισμού στο σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον δημιουργίας και πληροφόρησης.
 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

〉ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ〈

Προώθηση του ελληνικού βιβλίου στο εξωτερικό

 


〉ΒΙΒΛΙΟ: παρόν και μέλλον〈

Ο διττός χαρακτήρας του Δικαιώματος Δημόσιου Δανεισμού / Βασιλική Στρακαντούνα & Γιάννης Κικκής

Το βιβλίο στον ευρωπαϊκό Νότο την εποχή της κρίσης / Άννα Καρακατσούλη

Ωδή στον Εκδότη / Αντώνης Καρατζάς


〉ΚΡΙΣΗ+ΒΙΒΛΙΟ〈

Οι αριθμοί που δεν είναι / Περικλής Δουβίτσας (15.02.16)

Αλλαγή εκδοτικού παραδείγματος – εξωστρέφεια, συνέργειες, ενδυνάμωση (στοιχεία από 2 πρόσφατες έρευνες) / Παναγιώτης Κάπος (13.02.16)


〉ΒΙΒΛΙΟ: παρόν και μέλλον〈

Τα παιδιά και η ανάγνωση. Τι κάνουμε; / Ειρήνη Βοκοτοπούλου (09.02.16)


〉ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΕΚΔΟΤΩΝ〈

Νίκος Αργύρης / εκδ. Ίκαρος (09.02.16)

Εύα Καραϊτίδη / εκδ. της Εστίας (09.02.16)

Αντώνης Καρατζάς / Νομική Βιβλιοθήκη (09.02.16)

Θάνος Ψυχογιός / εκδ. Καρδαμίτσα (09.02.16)


〉ΚΡΙΣΗ+ΒΙΒΛΙΟ〈

Στοιχεία για τη χαμένη πενταετία του βιβλίου (2009-2014) / Γιάννης Ν. Μπασκόζος (05.02.16)

Αποτύπωση της κρίσης: βιβλιογραφικές βάσεις και στατιστική / Σωκράτης Καμπουρόπουλος (06.02.16)


〉ΒΙΒΛΙΟ: παρόν και μέλλον〈

Το παρόν και το μέλλον του βιβλίου, ο δονκιχοτισμός και η πραγματικότητα / Κατερίνα Φράγκου (03.02.16)

Οι δύο ζωές της ανάγνωσης / Θοδωρής Ρακόπουλος (03.02.16)

Βιβλιοφιλία, μια Σταχτοπούτα που ψάχνει το γοβάκι της / Γιώργος Ν. Περαντωνάκης (27.01.16)

Η τεχνολογική κλήση / Ένα σημείωμα για τη γραφή / Χρήστος Χρυσόπουλος (27.01.16)

Ο αναγκαίος ιμπεριαλισμός / Γιάννης Τσίρμπας (27.01.16)

10 σημεία για τη νέα οικονομία του βιβλίου / Σωκράτης Καμπουρόπουλος (27.01.16)

Το «κογκνιταριάτο» και η ψηφιακή υπόσχεση / Χρήστος Χρυσόπουλος (21.01.16)

ΑΒΓ (Ανάγνωση, Βιβλίο, Γραφή) / Γιώργος Χουλιάρας (21.01.16)

Περί λογοτεχνίας, (ψηφιακού) μελανιού και συνδέσμων μας / Βασίλης Αμανατίδης (21.01.16)

Fair και Read / Ηρακλής Παπαϊωάννου (21.01.16)

Πρώτες σκέψεις για το οικοσύστημα του βιβλίου / Mε αφορμή την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας fairead – το περιβάλλον της ανάγνωσης / Περικλής Δουβίτσας (21.01.16)

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Κρίση του βιβλίου και το εγχείρημα του fairead / Σωκράτης Καμπουρόπουλος (ΧΡΟΝΟΣ/Πολιτισμική δημοκρατία)

Εθνικά Κέντρα Βιβλίου ή εθνική πολιτική για το βιβλίο και τη φιλαναγνωσία / Το βιβλίο και ο πολιτισμός σε όλες τις εκφάνσεις του είναι ο μόνος τρόπος για να κρατήσουμε ζωντανή τη χώρα και την ελπίδα για το μέλλον / Άννα Καρακατσούλη (ΧΡΟΝΟΣ/Πολιτισμική δημοκρατία)

’The Age of Discontent’ – Greek publishing through six years of austerity / The Cultural Politics of the Greek crisis / S. Kabouropoulos

Το ανοικτό πεδίο / Τι συμβαίνει στην καλλιτεχνική και ειδικότερα την ποιητική σκηνή μιας χώρας που βρίσκεται σε καθεστώς κρίσης; / [ΦΡΜΚ] τεύχος#1

Ενιαία τιμή βιβλίου: υπέρ και κατά / Σωκράτης Καμπουρόπουλος (ΧΡΟΝΟΣ/Πολιτισμική δημοκρατία)

Στόχος η παραγωγή νέων πολιτιστικών αγαθών / Εθνική πολιτική βιβλίου – Εθνική πολιτική για τον πολιτισμό / Χρήστος Χρυσόπουλος (ΧΡΟΝΟΣ/Πολιτισμική δημοκρατία)

Η κρίση του βιβλίου, δείκτης της κρίσης αξιών / Σήμα κινδύνου εκπέμπει η αλυσίδα του ελληνικού βιβλίου. Σε οριακή κατάσταση οι Έλληνες συγγραφείς, μεταφραστές, επιμελητές, εκδότες, βιβλιοπώλες, αναγνώστες / Άννα Καρακατσούλη (ΧΡΟΝΟΣ/Ιούλιος 2013)